W 2016 roku przypadało 50 lat, odkąd została erygowana parafia rzymskokatolicka w Górkach. Za początki tworzenia podstaw parafii uważa się lata 30. XX w., kiedy to wybudowano w Górkach drewnianą świątynię.
Historia góreckiej parafii.

50-lat-parafii
fot. A. Jonarski

Początki dziejów parafii

W 1938 r. zakończono budowę kościoła, lecz nie odprawiono w nim Mszy św., ponieważ wśród mieszkańców Górek panowały niepokoje związane z przekonaniem, że wkrótce wybuchnie wojna. Starsi górczanie wspominają, że obawiano się, iż Niemcy po ewentualnym wkroczeniu do wioski, zmieniliby przeznaczenie świątyni na np. stajnię dla koni. Jednak w roku 1941 poświęcono kościół i zaczęto w nim odprawiać nabożeństwa – na początku tylko raz w miesiącu.

Tradycja i przekazy ustne głoszą, że w Górkach istniała już parafia, prawdopodobnie założona wtedy, gdy erygowano diecezję przemyską. W zapiskach historycznych istnieje wzmianka, że w XIV w. w Górkach istniał kościół położony przy drodze „na lipy”.

Świątynia została najprawdopodobniej spalona przez Tatarów, ale istnieje też druga wersja, która mówi, że konsekwencją likwidacji parafii była zbrodnia miejscowego dziedzica, który rano polował na dziką zwierzynę, a po południu pod wpływem alkoholu poszedł do miejscowego kapłana i zażyczył sobie, aby ten odprawił dla niego mszę św., jednak w tamtym okresie nie można było sprawować Eucharystii po południu. Kapłan odmówił dziedzicowi, a ten pozbawił go życia, a parafię włączono do pobliskich Humnisk.

Pierwsi kapłani

W 1959 r. do humniskiej parafii przybył ks. Józef Lis, któremu wyznaczono do obsługi kościół w Górkach. Był to trudny okres dla Kościoła w Polsce, również dla ks. Lisa, który na terenie Górek mógł przebywać tylko 48 godzin tygodniowo, ponieważ ze względu na brak parafii w Górkach, władza nie zezwalała na zameldowanie kapłana. Ks. Józef Lis odprawiał więc Mszę św. tylko w niedzielę, a w piątki nauczał religii. Również ks. Wojciech Bukowiński, którego przydzielił (w 1962 r.) ks. Biskup do parafii w Humniskach jako wikariusza do posługi duszpasterskiej w Górkach, na początku swej działalności nie był tutaj zameldowany.

ks-w-bukowinski
ks. W. Bukowiński (1969 r.)

Dwie doby, to krótki czas dla duszpasterskiej posługi, ponieważ ks. Bukowiński w piątki i soboty miał katechezy, a w niedziele odprawiał Eucharystię. Z tego powodu władza komunistyczna, korzystająca z usług donosicieli, wzywała kapłana na rozmowy z powodu przekraczania dozwolonego czasu przebywania na terenie Górek, podczas których przekonywano księdza, że jego wysiłki na rzecz utworzenia nowej parafii są bezsensowne.

W 1965 r. podczas jednej rozmów z władzami ks. Bukowiński zarzucił im nieprzychylność i brak zgody na zameldowanie w Górkach, pomimo tego, że brat kapłana zginął w walce z Niemcami w przeddzień kapitulacji Niemiec. Władze powiatu były zaskoczone słowami kapłana i zdecydowały się na wydanie zgody na zameldowanie.

Powołanie do istnienia parafii

W roku 1966 obchodzono Jubileusz Tysiąclecia Chrztu Polski, z tego powodu tworzono wtedy nowe parafie, również w Górkach powstała takowa. Dnia 1 czerwca w/w roku w pobliskiej Starej Wsi doszło do spotkania ks. Wojciecha Bukowińskiego z biskupem Ignacym Tokarczukiem. Podczas rozmowy w obecności dziekana- ks. Mariana Bala, ordynariusz ustnie utworzył parafię. Oficjalny dokument erygujący parafię w Górkach pochodzi z 1 września 1966 r.

Nieprzychylność komunistycznych władz

Niestety na początku istnienia parafii w Górkach, nie było plebani, dlatego ksiądz musiał mieszkać u swych parafian m.in. u Wiktora Szuby, Zofii Gryl i u Aleksandra Futymy. Władze komunistyczne nie uznawały istnienia góreckiej parafii, toteż było przeszkodą w wydaniu pozwolenia na budowę plebani. Takim sposobem władza utrudniała księdzu Bukowińskiemu pracę duszpasterską. Jednak po wyczerpaniu legalnych środków, kapłan za zgodą przełożonych podjął ryzyko budowy plebani. Miejsce, gdzie miał powstać budynek, było polem uprawnym. Należało więc uzyskać pozwolenia na budowę domu, którego właścicielami mieli być Wanda i Czesław Graboniowie. Ksiądz pojawiał się na budowie tylko w nocy, w obawie przed donosem. Prace budowlane – finansowane z kościelnej tacy i własnych oszczędności ks. Bukowińskiego, zakończono w 1973 r. Wraz z budową plebani powstał „przy okazji”, jako budynek gospodarczy – dom katechetyczny. Gdy oba budynki zostały zadaszone, kapłan ogłosił ich prawdziwe przeznaczenie, musiał dla bezpieczeństwa od razu w nich zamieszkać.

Kolejnym problemem, z jakim spotkał się ksiądz W. Bukowiński, był brak cmentarza w Górkach. Zmarłych grzebano na nekropolii w Humniskach, do którego z Górek było 5 km, a z Woli Góreckiej nawet 8 km. Ksiądz Bukowiński podjął starania, których celem było założenie cmentarza w Górkach. Władza nie wydawała zgody, co powodowało wysyłanie przez księdza odwołań od decyzji, w których za główny powód wydania negatywnej opinii, było „brak istnienia parafii”. W 1968 r. wyrażono zgodę na założenie nekropolii w Górkach. Wówczas pojawił się problem lokalizacji. Część mieszkańców chciała, aby cmentarz był zlokalizowany blisko cmentarza wojennego, jednak wiele osób przekonywały, aby był on położony niedaleko kościoła – co tak się stało.

Budowa nowej świątyni

Drewniany kościół nie jest wielką budowlą, o czym przez wiele lat zdawali sobie sprawę parafianie na czele z duszpasterzem. Podczas niedzielnych Mszy św., a zwłaszcza podczas świąt, świątynia była przepełniona. Dlatego ks. Wojciech Bukowiński podjął starania, aby wybudować w Górkach większy kościół. Kolejny raz kapłan spotkał się ze sprzeciwem władz, które cały czas powtarzały, że w Górkach „parafia nie istnieje”, toteż nie będzie zezwolenia na budowę kościoła. Pomimo wielu przeszkód systematycznie gromadzono materiały i środki potrzebne do rozpoczęcia prac. Wykonanie projektu ostatecznie podjął się znany krośnieński projektant inż. Ruben Bardanaszwili. Pierwsze prace rozpoczęto jesienią 1996 r., wtedy wykonano fundament od strony cmentarza. Prace budowlane szły w takim tempie, na jaki pozwalały finanse, ponieważ budowa nie była finansowana z kredytów, a ze składek parafian i ofiarności ludzi dobrej woli (w całym dekanacie ogłoszono zbiórkę pieniędzy), również kuzynka ks. Bukowińskiego – Helena Stefaniszyn z Kanady przekazała 26 tys. dolarów kanadyjskich. Dodatkowo w Górkach w latach 1994-2005 istniał sklep parafialny, którego dochód przeznaczano na budowę kościoła.

Większość prac budowlanych zakończono w 2005 r., jednak nie została ukończona budowa wieży. Kościół poświęcił JE abp Józef Michalik 1 listopada 2005 r. Od tego czasu systematycznie uposażano świątynię, aby 25.11.2007 r. również ks. abp Michalik mógł ją konsekrować.

Ważną rzeczą w kościołach są dzwony, ale ze względu, że wieża nie była ukończona, ks. Bukowiński szukał innego rozwiązania. Podczas kieleckich targów „Sacroexpo” zetknął się z ofertą firmy Rduch Bells & Clocks, która oferuje m.in. dzwony i kuranty elektroniczne, które w pełni oddają brzmienie prawdziwych dzwonów oraz wygrywają 100 melodii i pieśni.

wizualizacja-kosciola
Komputerowa wizualizacja świątyni.

Kościół filialny

W latach ’90. XX w. mieszkańcy przysiółka Wola Górecka podjęli się budowy kościoła filialnego pw. MB Nieustającej Pomocy. Świątynię budowano w latach 1994-1996 wg projektu architekta Ludwika Grzybowskiego z Leska. Środki na ten cel pochodziły zarówno ze składek parafian, jak też ze zbiórek organizowanych w okolicznych miejscowościach. Kościół jest wybudowany na planie prostokąta, ma 15 m długości i 10 m szerokości. Świątynię poświęcił 8 września 1996 r. ks. bp Stefan Moskwa.

W sierpniu 2012 r. rozpoczęło się malowanie wnętrza kościoła filialnego. Polichromię w tym kościele z obrazami Tajemnic Światła wykonał artysta z Siepietnicy k/Jasła pan Stanisław Gąsior wraz ze swoim bratem. Prace trwały ponad miesiąc.

Kontynuacja dzieła

W 2008 r. proboszczem został ks. Stanisław Curzytek. Od tego czasu wspólnymi siłami udało się uposażyć świątynię w m.in. organy, rzutnik multimedialny, katafalk z chłodnią. W kościele zostały wykonane malowidła naścienne, a także dzięki ofiarności ludzi dobrej woli udało się zamontować ponad 20 witraży. Wybrano nową Radę Parafialną i został też powołany Komitet Budowy Wieży. Dzięki staraniom księdza proboszcza, w naszym kościele można czcić relikwie św. Jana Pawła II, św. s. Faustyny i bł. Edmunda Bojanowskiego. Przy parafii działają też Róże Różańcowe, Rycerstwo Niepokalanej i Bractwo Ratowania Dusz od Potępienia Wiecznego. W 2016 r. powstał Chór Parafialny, założony przez organistę – pana Macieja Tymkiewicza (który pracuje w naszej parafii od 2005 r.).

7 maja 2018 r. został zamontowany krzyż wieńczący wieżę kościoła, której kontynuację budowy rozpoczęto w lipcu 2017 r.

Nowy proboszcz

W sierpniu 2019 roku ks. Stanisław Curzytek przeszedł na kapłańską emeryturę, a proboszczem mianowany został dotychczasowy wikariusz z Krościenka Wyżnego – ks. Tomasz Ruszel.


Opracowano na podstawie: „Przygotowanie do obchodów jubileuszu 50-lecia powstania parafii rzymskokatolickiej w Górkach” M. Marański, Wiadomości Brzozowskie nr 4 (293).